Co co cancel culture

Cancel culture, czyli kultura unieważniania, to zjawisko polegające na grupowym publicznym bojkotowaniu, zawstydzaniu i ośmieszaniu osoby lub instytucji poprzez media społecznościowe za ich wypowiedzi, czyny lub poglądy, które są uznane za nieakceptowalne, obraźliwe lub szkodliwe.

Zjawisko to ma swoje korzenie w ruchach społecznych walczących o prawa mniejszości i sprawiedliwość społeczną, które chciały zwrócić uwagę na dyskryminację, nierówność i przemoc. Cancel culture miała być formą wywierania presji na bogatych i wpływowych elitach, aby zmieniły swoje zachowania i zadośćuczyniły ofiarom.

Jednak to zjawisko stało się również narzędziem nagonki, hejtu i linczu internetowego, który niejednokrotnie przekracza granice proporcjonalności i rozsądku. Osoby poddawane cancel culture często tracą pracę, przyjaciół, reputację i poczucie bezpieczeństwa. Nie ma tu miejsca na dialog, wyjaśnienie, przeprosiny czy przebaczenie. Wykluczenie nie rozróżnia między błędem a zbrodnią, między intencją a skutkiem, między kontekstem a interpretacją. Cancel culture nie szanuje prywatności ani wolności słowa.

Początki cancel culture

Zjawisko cancel culture, czyli kultury unieważniania, polega na wykluczaniu osób lub instytucji ze sfery publicznej ze względu na ich kontrowersyjne lub niepoprawne politycznie wypowiedzi lub działania. Cancel culture ma swoje korzenie w ruchach społecznych, takich jak Black Lives Matter czy #MeToo, które domagały się sprawiedliwości i odpowiedzialności dla osób oskarżonych o rasizm, seksizm, homofobię czy molestowanie.

Z czasem jednak cancel culture zaczęła przybierać formę samosądu i nagonki internetowej, która nie daje szansy na obronę, wyjaśnienie lub przeprosiny. Cancel culture często opiera się na wyrywkowych informacjach, manipulacji lub fałszywych oskarżeniach, a jej ofiarami padają zarówno celebryci, jak i zwykli ludzie.

Skąd się wzięło zjawisko cancel culture?

Niektórzy uważają, że jest to efekt rosnącej świadomości społecznej i krytycznego spojrzenia na historię i kulturę. Inni twierdzą, że jest to przejaw nietolerancji, cenzury i ograniczania wolności słowa. Niektórzy wskazują na rolę mediów społecznościowych, które umożliwiają szybką i masową komunikację, ale też podsycają emocje i konflikty. Niektórzy porównują cancel culture do inkwizycji, rewolucji francuskiej czy stalinowskich czystek. Niektórzy widzą w niej szansę na zmianę świata na lepsze, inni obawiają się jej negatywnych skutków dla demokracji i dialogu.

Trudno jednoznacznie powiedzieć, czy to zjawisko jest dobre, czy złe. Z jednej strony daje głos ofiarom przemocy, dyskryminacji i mowy nienawiści wyrazić swoją dezaprobatę wobec osób i organizacji, które stoją za tymi czynami. Z drugiej strony jest niesprawiedliwa – osoby oskarżone o kontrowersyjne zachowania lub poglądy często nie otrzymują szansy na wytłumaczenie się lub naprawienie swojego wizerunku, co może prowadzić do niesprawiedliwości.